![]() Trước khi về hưu vào tháng 5.2013, ông đã trải qua 26 mùa giải với vai trò quản lý Câu lạc bộ Bóng đá Manchester United (MU). Trong suốt thời gian ông tại vị, MU đã 13 lần giành chức vô địch bóng đá Anh cùng với 23 cúp trong nước và quốc tế khác. Nhưng Ferguson còn hơn cả một huấn luyện viên. Ông là linh hồn của MU. “Steve Jobs là Apple; Alex Ferguson là Manchester United”, nguyên Tổng Giám đốc Davil Gill của MU, nhận xét. Năm 2012, Giáo sư Anita Elberse của Trường Kinh doanh Harvard đã thực hiện một cuộc nghiên cứu để tìm ra công thức đã giúp Ferguson thành công và tại vị lâu đến như vậy. Elberse đã thực hiện hàng loạt cuộc phỏng vấn sâu với Ferguson về phương pháp lãnh đạo của ông, xem cách ông hành động trong quá trình huấn luyện đội bóng, chỉ đạo trên sân đấu, cách ông nói chuyện trong các cuộc họp, giao tiếp với cầu thủ. Bà cũng đã phỏng vấn nhiều người làm việc với Ferguson từ David Gill cho đến trợ lý huấn luyện viên của MU và các cầu thủ. Elberse đã thảo luận với Ferguson và rút ra được 8 bài học lãnh đạo quan trọng nhất. Những bài học này không chỉ áp dụng trong bóng đá mà còn cả trong kinh doanh và cuộc sống. Xây dựng lực lượng nòng cốt Ngay khi bước vào MU vào năm 1986, Ferguson đã đặt ra mục tiêu: tạo nền tảng cho tương lai dài hạn bằng cách ươm mầm đội ngũ trẻ . “Tôi muốn xây dựng từ gốc để tạo ra sự xuyên suốt và liên lục bổ sung vào đội hình đầu tiên. Với cách làm này, các cầu thủ sẽ lớn lên cùng nhau, tạo ra một mối dây liên kết và tinh thần đồng đội mạnh mẽ”, ông nói. Hai trong số những cầu thủ trẻ tiềm năng mà Ferguson phát hiện là David Beckham và Ryan Giggs. Giggs được ông phát hiện vào năm 1986 khi còn là một cậu bé 13 tuổi gầy khẳng khiu. Giggs đã không làm ông thất vọng. Các ngôi sao như Paul Scholes và Gary Neville cũng là những cầu thủ được Ferguson dẫn dắt từ buổi đầu. Cùng với Giggs và Beckham, họ đã tạo nên lực lượng nòng cốt cho đội MU, mang lại nhiều thành công lớn cho câu lạc bộ vào cuối thập niên 1990 và đầu thập niên 2000. “Công việc của nhà quản lý cũng giống như thầy giáo vậy, đó là khơi nguồn cảm hứng để mọi người trở nên tốt hơn. Đào tạo kỹ năng cho họ, đưa họ trở thành người chiến thắng, giúp họ trở thành người tốt hơn thì họ có thể tự tin đi bất cứ đâu. Khi cho cầu thủ trẻ một cơ hội, bạn không chỉ kéo dài tuổi thọ của đội bóng mà còn gầy dựng được lòng trung thành”, ông nói. Luôn làm mới đội ngũ Thậm chí khi đội bóng đang ở đỉnh cao thành công, Ferguson luôn tái thiết đội ngũ của mình. Ông ý thức rất rõ vòng đời của mỗi cầu thủ, tức giá trị mà mỗi cầu thủ mang lại cho đội bóng trong một khoảng thời gian nhất định. Quản lý quá trình phát triển nhân tài không tránh khỏi chuyện phải loại bỏ cầu thủ, thậm chí những cầu thủ kỳ cựu trung thành Ferrguson rất có tình cảm. “Ông ấy không bao giờ nhìn vào hiện tại mà luôn nhìn về tương lai. Biết rõ điều gì cần được tăng cường và điều gì cần phải làm mới. Đó là biệt tài của ông”, Ryan Giggs nhận xét. Một số người cho Alex Ferguson là huấn luyện viên thành công nhất trong lịch sử bóng đá. Phân tích của Giáo sư Elberse cho thấy Ferguson là một nhà quản lý danh mục đầu tư nhân tài đặc biệt hiệu quả. Cách làm của ông có tính chiến lược, rất lý trí và có tính hệ thống. Trong thập kỷ qua, giai đoạn mà United đã giành 5 giải vô địch bóng đá Anh, Câu lạc bộ đã bỏ ra chi phí chuyển nhượng ít hơn so với Chelsea, Manchester City và Liverpool. Lý do là ông luôn duy trì một đội bóng trẻ: Những cầu thủ dưới 25 tuổi chiếm một tỉ trọng cao hơn nhiều trong hàng ngũ chuyển nhượng so với các đối thủ. Và bởi vì MU sẵn sàng bán các cầu thủ vẫn còn đá tốt được vài năm, nên Câu lạc bộ kiếm được nhiều tiền hơn so với hầu hết các câu lạc bộ khác. Cũng cần nói thêm là mặc dù Ferguson chủ yếu mua vào những cầu thủ rất trẻ có triển vọng, nhưng thỉnh thoảng ông cũng sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn để mua những siêu sao như tiền đạo Hà Lan Robin van Persie với giá 35 triệu USD ngay lúc bắt đầu mùa giải 2012-2013 khi anh 29 tuổi. Các cầu thủ trẻ được ông tạo điều kiện và cho cơ hội để họ thành công. Còn hầu hết các cầu thủ lớn tuổi hơn thì được chuyển nhượng lại cho các đội bóng khác. Và ông chỉ giữ lại một vài cầu thủ kỳ cựu để tạo sự xuyên suốt trong văn hóa của đội bóng. “Tôi tin rằng chu kỳ của một đội bóng thành công có thể kéo dài được 4 năm và sau đó sẽ cần phải thực hiện một số thay đổi. Vì thế, tôi luôn mường tượng ra hình ảnh của đội bóng trong 3-4 năm tiếp theo và đưa ra quyết định chuyển nhượng cầu thủ dựa trên cơ sở này”, ông nói. Đặt ra các tiêu chuẩn cao và gắn mọi thành viên với chúng Ferguson luôn rất tâm đắc với việc làm sao nuôi dưỡng giá trị ở mỗi cầu thủ. Không chỉ rèn cho họ kỹ thuật, ông muốn khơi nguồn cảm hứng để họ phấn đấu làm tốt hơn và không bao giờ bỏ cuộc, nói cách khác, ông muốn họ trở thành người chiến thắng. Khát vọng chiến thắng của Ferguson một phần xuất phát từ kinh nghiệm cá nhân ông. Sau khi chơi thành công ở nhiều câu lạc bộ nhỏ của Scotland, ông ký hợp đồng chơi cho đội bóng lớn Rangers nhưng khi nhà quản lý mới vào ông bị thất sủng và 3 năm sau ông rời khỏi Rangers. “Từ đó, tôi quyết định rằng mình sẽ không bao giờ bỏ cuộc”, ông nói. Ferguson cũng mong muốn điều đó ở các cầu thủ MU. “Nếu bạn đã bỏ cuộc một lần thì bạn sẽ bỏ cuộc lần thứ hai”, ông luôn nói với cầu thủ của mình như thế. “Tất cả mọi điều chúng tôi làm là nhằm duy trì các tiêu chuẩn đặt ra cho đội bóng. Các tiêu chuẩn đó được áp dụng trong quá trình xây dựng đội bóng, trong các buổi nói chuyện về chiến thuật, chiến lược, tập huấn... Chúng tôi chưa bao giờ cho phép có một buổi tập huấn tồi. Những gì bạn thấy trên sân tập chính là những gì xuất hiện trên sân đấu. Chúng tôi không cho phép mọi người thiếu tập trung. Ai cũng phải làm việc với cường độ cao, để cho ra kết quả tốt nhất”, ông nói. Không bao giờ được để mất quyền kiểm soát “Bạn không bao giờ được mất kiểm soát. Nếu cầu thủ nào muốn thách thức quyền hành của tôi, tôi sẽ xử lý người đó”, ông nói. Ferguson cho biết một số câu lạc bộ bóng đá Anh thay người quản lý liên tục, dẫn đến tạo ra quyền lực cho các cầu thủ. Điều đó rất nguy hiểm. Nếu huấn luyện viên không có tiếng nói nào, ông ấy sẽ không tồn tại được lâu. Một điều quan trọng trong việc duy trì các tiêu chuẩn cao chính là việc Ferguson luôn sẵn sàng xử lý mạnh tay khi các cầu thủ vi phạm các tiêu chuẩn đó. Nếu các cầu thủ gây rắc rối thì họ sẽ bị phạt. Và nếu hành động của họ gây ảnh hưởng xấu đến kết quả của đội, Ferguson sẵn sàng để họ ra đi. Vào năm 2005, khi đội trưởng Roy Keane công khai chỉ trích các đồng đội, ông đã cắt ngay hợp đồng với Roy. “Tôi luôn hành động rất nhanh khi thấy một cầu thủ gây ảnh hưởng xấu cho toàn đội. Một số người bảo rằng tôi bốc đồng nhưng tôi nghĩ cần phải quyết định nhanh để duy trì kỷ luật trong đội. Điều quan trọng là phải tự tin vào bản thân trong việc ra quyết định. Quản lý không phải là tìm cơ hội để chứng tỏ quyền lực mà là làm sao giữ kiểm soát và quyền hành khi có vấn đề nảy sinh”. Ứng xử mạnh chỉ là một phần của phong cách lãnh đạo của Ferguson. Mà ứng xử nhanh trước khi tình hình trở nên khó kiểm soát cũng quan trọng không kém trong việc duy trì quyền kiểm soát. Chuyển tải thông điệp đúng lúc Đối với một huấn luyện viên có tiếng là cứng rắn và đòi hỏi cao, quả là ngạc nhiên khi biết Ferguson cũng rất tế nhị và mềm mỏng. Chẳng hạn, nếu không cho một cầu thủ ra sân thi đấu như dự kiến, ông luôn nói một cách tế nhị: “Tôi có thể sai khi quyết định không đưa anh ra thi đấu nhưng tôi nghĩ đây là đội hình tốt nhất cho trận ngày hôm nay”. Ông cho biết mình luôn bảo với họ rằng đây chỉ là một chiến thuật và vẫn còn nhiều trận đấu lớn hơn ở phía trước. “Nếu bạn thua và ông Alex tin là bạn đã làm tốt nhất có thể thì chẳng có vấn đề gì. Nhưng nếu thua một cách không đáng thì coi chừng lỗ tai của bạn” Mặc dù giới truyền thông thường “kể tội” rằng Ferguson hay quát tháo nhất là vào giữa giờ thi đấu và sau khi trận đấu kết thúc, nhưng thực tế, ông luôn thay đổi cách nói chuyện cho phù hợp với từng thời điểm. Andy Cole, một cựu cầu thủ MU, nhận xét: “Nếu bạn thua và ông Alex tin là bạn đã làm tốt nhất có thể thì chẳng có vấn đề gì cả. Nhưng nếu bạn thua một cách không đáng thì hãy coi chừng lỗ tai của bạn”. Theo Ferguson, không ai thích bị chỉ trích. Có rất ít người nhờ bị chỉ trích mà trở nên tốt hơn; hầu hết đều tốt hơn do được khích lệ. Vì thế, ông luôn khích lệ cầu thủ bất cứ khi nào có thể. “Không có gì là mát tai hơn khi được khen mình đã chơi một cách xuất sắc”, ông cho biết. “Tuy nhiên, khi ở phòng thay đồ của cầu thủ, bạn cần phải chỉ ra lỗi của họ. Khiển trách lúc đó là thích hợp nhất. Tôi khiển trách họ ngay sau trận đấu chứ không chờ đến thứ Hai. Khiển trách rồi là xong, để chuẩn bị cho trận đấu kế tiếp”, ông nói. Trong suốt quá trình huấn luyện đội bóng MU, Ferguson đã rút ra được một bài học là không phải lúc nào giận dữ cũng có tác dụng. “Là nhà quản lý, bạn phải đóng nhiều vai ở những thời điểm khác nhau. Đôi khi bạn phải là một bác sĩ, hoặc một người thầy, hoặc một người cha”, ông nói. Chuẩn bị để chiến thắng Đội bóng của Ferguson có một biệt tài là lội ngược dòng giành chiến thắng vào những phút cuối của trận đấu. Phân tích của Trường Harvard đối với các kết quả trận đấu cho thấy, trong 10 mùa giải gần đây, khi chỉ còn 15 phút nữa là kết thúc trận đấu, MU đã chơi tốt hơn bất kỳ đội bóng nào trong giải bóng đá Anh. Những cuộc nói chuyện lúc giải lao hiệp 1 để lấy lại tinh thần cho toàn đội và việc thay đổi chiến thuật hợp lý trong suốt trận đấu là lý do cho chiến thắng của United. Nhưng đó không phải là toàn bộ câu chuyện. Thông thường, khi đội bóng bị đối thủ dẫn trước, một số nhà quản lý sẽ chỉ đạo cầu thủ tăng cường tấn công để nhanh chóng ghi bàn. Còn cách làm của Ferguson lại khác thường: chuẩn bị để giành chiến thắng. Ông thường xuyên huấn luyện cho các cầu thủ cách chơi để ghi bàn khi chỉ còn lại 10 phút, 5 phút hoặc 3 phút. “Chúng tôi tập cách xử trí trong những tình huống khó khăn. Vì thế, chúng tôi biết làm gì để có thể thành công trong những tình huống ấy”, một trong những trợ lý huấn luyện viên của United cho biết.
Ferguson nói rằng ông là người dám đánh cược, dám chấp nhận rủi ro. “Bạn có thể thấy điều đó trong cách chúng tôi chơi ở gần cuối mỗi trận đấu. Nếu khi hết hiệp 1 mà bị dẫn trước, chúng tôi không hề hoảng sợ. Chỉ cần tập trung làm tốt nhiệm vụ là được. Nếu đang bị dẫn trước với tỉ số 1:2 và chỉ còn 15 phút là kết thúc trận đấu, tôi sẵn sàng chấp nhận rủi ro bằng cách tấn công. Dựa vào quan sát Ferguson bắt đầu sự nghiệp huấn luyện viên tại East Stirlingshire, một câu lạc bộ nhỏ của Scotland, vào năm 1974 khi ông 32 tuổi. Sau đó, ông chuyển sang làm huấn luyện viên cho St. Mirren và Aberdeen tại Scotland. Sau một sự nghiệp thành công tại Aberdeen, ông về làm quản lý đội Manchester United. Trong suốt quá trình đó, ông dần dần giao các buổi tập huấn cho các trợ lý phụ trách. Nhưng ông luôn có mặt tại các buổi tập. Ông đến đó chỉ để quan sát. “Khi huấn luyện trên sân bóng, bạn sẽ không thể thấy hết mọi thứ. Nhưng khi đứng ngoài quan sát, tôi có thể thấy được sự thay đổi trong thói quen của cầu thủ hoặc đột nhiên một cầu thủ chơi xuống sức. Tôi thậm chí còn có thể biết được một cầu thủ đang bị thương khi người đó nghĩ rằng mình vẫn ổn. Những gì tôi quan sát được thực sự có giá trị và giúp nâng cao được kết quả của toàn đội”, ông cho biết. Vấn đề là làm sao tin tưởng và giao phó việc huấn luyện trực tiếp cho những người khác, có như vậy nhà quản lý mới có thể đứng ngoài yên tâm quan sát. “Việc giao cho người khác huấn luyện không hề lấy đi quyền kiểm soát của tôi. Vì tôi vẫn luôn có mặt và giám sát đấy thôi”, ông nói. Ông nhấn mạnh nhiều người không thực sự hiểu hết được giá trị của sự quan sát. “Tôi xem quan sát là một phần cực kỳ quan trọng trong kỹ năng quản lý. Kỹ năng đó cho chúng ta thấy được vấn đề, nói cụ thể hơn là thấy được những điều chúng ta không nghĩ rằng mình sẽ thấy”. Không bao giờ ngừng thích ứng Thế giới bóng đá luôn thay đổi không ngừng, từ rủi ro tài chính cho đến những hỗ trợ công nghệ giúp cầu thủ chơi tốt hơn. Thích ứng với thay đổi không bao giờ là chuyện dễ dàng và thậm chí còn khó hơn khi một đội bóng ở vị trí đỉnh cao quá lâu. Tuy nhiên, “Ferguson là biểu tượng cho khả năng thích ứng mạnh mẽ khi luật chơi thay đổi”, David Gill, cựu Tổng Giám đốc MU, nhận xét. “Quan sát là một phần cực kỳ quan trọng trong kỹ năng quản lý. Kỹ năng đó cho chúng ta thấy được vấn đề, nói cụ thể hơn là thấy được những điều chúng ta không nghĩ rằng mình sẽ thấy” Chẳng hạn, Ferguson chỉ định một nhóm các nhà khoa học thể thao hỗ trợ cho các trợ lý huấn luyện viên. Theo đề nghị của họ, ông đã lắp đặt các khoang vitamin D trong phòng thay đồ của cầu thủ để bù cho việc thiếu ánh nắng mặt trời. Ông còn cho dùng áo gi-lê có gắn cảm biến GPS, phân tích kết quả sau 20 phút tập huấn. Ferguson cũng là huấn luyện viên đầu tiên thuê chuyên gia đo thị lực cho cầu thủ, thuê người dạy yoga cho họ 2 lần/tuần. Gần đây, United còn tiết lộ đã đầu tư một cơ sở y tế hiện đại ngay tại nơi huấn luyện để có thể xử lý tại chỗ các trường hợp chấn thương hay có vấn đề về sức khỏe của cầu thủ (trừ phi cần phải phẫu thuật). Điều này một phần là nhằm tránh việc tình trạng sức khỏe của một cầu thủ bị rò rỉ ra ngoài báo giới. “Tôi tin rằng bạn có thể kiểm soát được sự thay đổi bằng cách chấp nhận nó. Điều đó có nghĩa là tin tưởng những người bạn tuyển dụng làm tốt công việc được giao”, ông nói. “Cách duy nhất có thể giữ chân các cầu thủ ở United là nhờ chúng tôi có môi trường đào tạo tốt nhất châu Âu”.
0 Comments
Leave a Reply. |
Slogan
If it was easy, everyone would do it! Archives
April 2020
Categories
All
|